Ана тилимизни инкишаф эттирюв огърунда япмакъ истедигимиз бир сыра арекетлеримизден макъсад генчлеримизнинъ тилимизге дикъкъатыны чекмектир. Халкъымыз, шу джумледен яшларымыз да, тилимизни билелер, лякин керек дереджеде дегиль. Кимиси бильгилерини мукеммеллештирмекте истикъбаль корьмесе, кимиси садедже тенбеллик япа. Иште, биз генчлеримизни къырымтатар тилини бильмекнинъ истикъбаллерини делиллер иле косьтермек истеймиз.
Генчлер шуны бильмек кереклер ки, къырымтатар тилини башта бир ана тилимиз олгъаны ичюн бильмек, севмек борджлу олсалар, дигер тарафтан бу - къоджаман тюрк ве мусульман дюньясында мувафакъиетли бизнестир. Бизде бойле мисаллер пек чокъ. Къырымтатар тилини мукеммель бильген йигитлеримиз Тюркие, Татаристан, Азербайджан, Озьбекистан ве Къазахистандаки иш адамларынен ич зорланмадан анълашмалар тизелер, бизнеслерини юрсетелер, атта бензин тиджаретинде бир чокъ енъишлер эльде этелер. Эм ялынъыз икътисадият саасында дегиль, илим аланында да бойле яшлар зорлукъ чекмейлер. Къайд эттигим бу джумхуриетлердеки алимлер иле сербест къонуша, архив ве университетлерде булунгъан тюркий тиллердеки эдебият иле танышып, араштырмаларыны япа билелер. Бундан да гъайры, генчлеримизнинъ анъына шуны синъдирмелимиз ки, сен къырымтатар исенъ, Къырымны темсиль эте исенъ, мытлакъа шу миллетке хае олмакъ ве буны бутюн арекетлеринънен исбат этмелисинъ. Буны исе къыяфетинънен, бу чокъусы къызларымызгъа аит, тилимизни бильмекнен нумайыш этмелисинъ. Иште, биз тилимиз огърунда янъы акциямызны башлар экенмиз, биринджи сырагъа тиль бильмекнинъ истикъбалини косьтермек истеймиз. Чюнки яшларымызгъа нисбетен классик усулларны къулланмакъ файда бермез, яшлар истикъбаль артындан кетерлер. Биз бу фикирге бир сыра тедкъикъатларымыз нетиджесинде кельдик. Акциямызны миллий неширлеримиз — «Янъы дюнья», «Къырым» ве «Авдет» газеталары иле бирликте япмакъ ниетиндемиз. «Авдет» шимдилик рус тилинде чыкъа, амма умют этем ки, тез вакъыттан о да ана тилимизде нешир олуныр. Чюнки Миллий Меджлиснинъ нешир органы ана тилимизде чыкъмасы шарт, эбет. Бундан да гъайры, «Мейдан» радиосы, «Крым» ве АТР телекомпаниялары вастасынен де тешвикъат ишлерини башлаймыз. Бу ерде корьгезмели тешвикъаткъа да эмиет бериледжек. Меселя, генчлернинъ чокъ булундыгъы ерлерде «Ана тилимизде лаф этейик», «Джаиль олма, ана тилинъни биль», «Мен ана тилимде лаф этем, я сен?» киби шиарларны асмакъ, китаплар ичинде саифелерни бельгилеген кягъыт шеритлерине айны шу сёзлерни язып бастырмакъ истеймиз ки, ана тилини бильмек зарурлыгъы генчлерге даима хатырлатып турылсын. Такъвимлер нешир этиледжек. Ве бу шейлерни Къырымдаки эр бир къырымтатар аилесине еткизмекни планлаштырамыз. Газеталарымызда ана тилимизге багъышлангъан макъсадлы саифелер азырланаджакъ, телевидение ве радиода айны шу мевзуда яйынлар бериледжек. Тешвикъат акциямызнынъ даа бир макъсады — тилимизге тек къырымтатар яшларынынъ дегиль де, дигер миллет векиллерининъ де дикъкъатыны чекмектир. Къырымтатар тили ярымададаки учь эсас тильнинъ биридир. Къырымтатарлар эм ана тилинде, эм русча ве украиндже насыл сербест лаф этеелер, дигер миллет адамлары да тыпкъы бойле давранмаларына иришмек керекмиз. Яни янымызда булунгъан инсанларны тилимизге алыштырмакъ керекмиз. Меселя, парламент сессияларында къырымтатар депутатлары озь ана тилинде чыкъыш япкъанда, дигер миллетке менсюп депутатлар терджиман талап этмесинлер. Анъламаса, бильмесе — бу онынъ проблеми олсун, бизим дегиль. Тилимизни тек миллий мектеплер къуртарып оламазлар. Ярымададаки бутюн мектеплерде къырымтатар тили рус ве украин тиллери сырасында берильмек, девлет имтианлары да учь тильде олмакъ керек. Март айы девамында тешвикъат компаниясыны кечирип, сонъра япылгъан ишлерни талиль этип, мусбет ве менфий тарафларыны бельгилеп, невбеттеки янъы лейха узеринде чалышып башлайджакъмыз. Билесинъиз, бир сыра джемаат тешкилятларында да къырымтатар тили курслары кечириле. Эр кес элинден кельген ишни япмагъа тырыша. Амма тилимизни огретювнинъ профессиональ курелары, меселя, Тюркиедеки ТОМЕР киби, даа ёкътыр. Ве бу курелар бир къач басамакъта олмалы, яни сыфырдан белли бир дереджеге къадар, сонъра энди орта севиеге ве юкъары севиеге къадар. Биз арекетлеримизни ялынъыз «Бизим Къырым» тешкилятынынъ азалары ичюн дегиль, бутюн къырымтатар генчлери иле берабер япмакъ истеймиз ве бу ишке эр кесни давет этемиз.
Источник: Янъы дюнья Автор: Абдураман Эгизов.
News maker www.selyam.com
2011-02-18 19:02:15
Раздел: Общество
|
|
Разделы
|